از شروع تا پایان مکدانل داگلاس – بخش اول

مکدانل

جیمز اسمیت مکدانل در ۹ اپریل ۱۸۹۹ در شهر دنور ایالت کلورادو متولد شد او دوره کارشناسی فیزیک را در دانشگاه پرینستون و دوره کارشناسی ارشد مهندسی هوانوردی را در دانشگاه MIT (دانشگاه ماساچوست) گذراند، پس از فارغ التحصیلی در چندین شرکت مختلف هوانوردی مشغول به کار شد که مهمترین آن‌ها بخش هوایی شرکت موتورسازی فورد بود، او در سال ۱۹۲۶ شرکت مکدانل و شرکا که در زمینه ساخت هواپیماهای شخصی با تمرکز بر استفاده خانواده‌ها از هوانوردی بود را در میلواکی ایالت ویسکانسین پایه گذاری کرد، شرایط نامناسب اقتصادی در سال ۱۹۲۹ باعث شد که شرکت او ورشکست شود، به همین دلیل او مجبور به کار در چندین شرکت مختلف شد که در انتها به شرکت گلن مارتین رسید، او از ۱۹۳۳ در این شرکت مشغول به کار شد و تا سال ۱۹۳۸ که اقدامات برای تاسیس مجدد شرکت خود را آغاز کرد در آن شرکت باقی ماند.

در سال ۱۹۳۹ شرکت جدیدی با نام شرکت هوانوردی مکدانل در سنت لوئیس ایالت میسوری با هدف تامین قطعات اصلی هواپیماهای نظامی نیروی هوایی و دریایی ایالات متحده پایه گذاری شد.

شروع جنگ جهانی دوم در سال ۱۹۳۹ به نفع بسیاری از شرکت‌های کوچک بود چرا که با توجه به افزایش نیاز قطعات و مواد مصرفی و محدود بودن تولید شرکت‌های موجود نقش شرکت‌های تازه تاسیس بسیار کلیدی می‌شد و حجم زیادی از منابع را به سوی این شرکت‌ها می‌آورد؛ مکدانل نیز از این قاعده مستثنی نبود و این شرکت که در ۱۹۳۹ با ۱۵ کارمند آغاز به کار کرده بود در سال ۱۹۴۵ و پایان جنگ بیش از ۵۰۰۰ نیروی کار داشت و جز بهترین شرکت‌های تامین کننده قطعات شناخته می‌شد، یک موشک هوا به زمین با اسم LBD-1 ساخته بود و نسخه اولیه جنگنده XP67 را هم تولید کرده بود.

مشکلات اما پس از پایان جنگ شروع شدند جایی که با کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش قراردهای نظامی مکدانل مجبور شد که بخشی از نیروی کار خود را کاهش دهد اما شروع جنگ کره باعث شد که مکدانل جایگاه خود به عنوان یکی از اصلی‌ترین تامین کنندگاه قطعات جنگنده‌ها را تثبیت کند.

در سال ۱۹۴۳ از شرکت مکدانل برای شرکت در یک مسابقه تولید جنگنده برای نیروی دریایی ایالات متحده دعوت شد که منجر به تولید FH1 فانتوم در عصر پسا جنگ توسط مکدانل شد، هواپیمایی که با اعمال تغییراتی در محل قرارگیری موتور در انواع مختلفی ارائه شد؛ در سال ۱۹۴۶ دیوید لوییز به عنوان مدیر بخش آیرودینامیک به این شرکت اضافه شد؛ اقدامی که به تولید هواپیمای اسطوره‌ای F4 فانتوم منجر شد.

شرکت مکدانل علاوه بر تولید موشک هواپیمای نظامی در زمینفانتومه پروازهای فراصوتی نیز تحقیقاتی را انجام و به دستاوردهایی رسید که توانست در پروژه‌های فضایی‌ مرکوری و جمینای ناسا با این شرکت همکاری کند.

اجماع تمام این دستاوردها در مکدانل باعث می‌شد که از این شرکت به عنوان یکی از کارفرماهای اصلی پروژه‌های نظامی یاد شود اما یک مشکل خاص وجود داشت، مکدانل تقریبا هیچ تجارت غیرنظامی قابل اتکایی نداشت پس در برابر هرگونه رکود در زمان صلح آسیب پذیر بود، این موضوع را شاید بتوان یکی از اصلی‌ترین دلایل ادغام دو شرکت مکدانل و داگلاس دانست که منجر به تاسیس شرکت مکدانل داگلاس شد.

ساخته‌ها

مکدانل از زمان تاسیس تا قبل از ادغام با داگلاس هواپیماهای زیادی را ساخت که بهترین‌‌های آن‌ها عبارتند از:

مکدانل FH فانتوم: یک جنگنده دو موتوره که در میانه جنگ جهانی دوم برای نیروی دریایی ایالات متحده طراحی و ساخته شد و اولین پرواز خود را در ۲۶ ژانویه ۱۹۴۵ انجام داد، از این هواپیما که اولین جنگنده ساخته شده توسط مکدانل بود ۶۲ فروند ساخته شد که تعداد معقولی برای اولین فروند به حساب می‌آید.

مکدانل F2H بانشی: جنگنده‌ای تک صندلی بود که قابلیت نشست و برخاست از روی ناو را داشت، از این جنگنده در بین سال‌های ۱۹۴۸ تا ۱۹۶۱ تعداد ۸۹۵ فروند ساخته شد که استفاده گسترده آن در خلال جنگ کره بود.

مکدانل F101: یک جنگنده مافوق صوت است که در نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا و نیروی هوایی سلطنتی کانادا مورد استفاده قرار گرفت، این جنگنده برای اسکورت بمب افکن‌های پهن پیکر طراحی شده بود و رکورد جهانی سرعت را برای سال‌های زیادی در اختیار داشت، در ۱۲ دسامبر سال ۱۹۵۷ یک فروند F101 با رسیدن به سرعت ۱۹۴۳ کیلومتر بر ساعت (۱۲۰۷ مایل بر ساعت) توانست بیشترین سرعتی که یک هواپیمای موتور جت پرواز کرده است را بدست آورد، این رکورد تا سال ۱۹۷۹ در اختیار این هواپیما بود. از این جنگنده ۸۰۷ فروند ساخته شد.

مکدانل F4 فانتوم دو: جنگنده اسطوره‌ای مکدانل یعنی F4 یک جنگنده ما فوق صوت با دو سرنشین است که با دو موتور برای انجام ماموریت‌های رهگیری و بمب افکنی در تمام شرایط آب و هوایی قابل استفاده است، این جنگنده بصورت اختصاصی برای استفاده نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا طراحی شد.

فانتوم جنگنده‌ای بود که می‌توانست با سرعتی بیش از ۲٫۲ ماخ پرواز کند، این جنگنده می‌تواند بیش از ۸۴۰۰ کیلوگرم (۱۸۰۰۰ پوند) مهمات از قبیل موشک‌های هوا به هوا، هوا به زمین و بمب‌های مختلف را حمل کند.

این جنگنده در سال ۱۹۵۸ اولین پرواز خود را انجام داد و در ۱۹۶۱ وارد خدمت شد، تا سال ۱۹۸۱ که تولید این جنگنده ادامه پیدا کرد تعداد ۵۱۹۵ فروند از این هواپیما ساخته شد که این هواپیما را به پر تولید ترین هواپیمای نظامی مافوق صوت ایالات متحده آمریکا در تاریخ تبدیل کرده است.

داگلاس

دونالد ویلز داگلاس در ۶ اپریل ۱۸۹۲ در بروکلین نیویورک چشم به جهان گشود، او از کودکی به هوانوردی علاقه نشان می‌داد و در اتاق خود هواپیماهای مدل می‌ساخت و تست می‌کرد، پس از فارغ التحصیلی از دبیرستان در آکادمی ملی نیروی دریایی مشغول به تحصیل شد اما با توجه به علاقه شدیدی که به هوانوردی داشت از این آکادمی استعفا داد و آماده کار در این صنعت شد اما پس از رد شدن در برنامه استخدام چندین شرکت مرتبط با هوانوردی داگلاس برای ادامه تحصیل به دانشگاه MIT رفت و دوره کارشناسی مهندسی هوانوردی را آغاز کرد از آنجایی که او به دلیل استعداد بالایش در دروس خود دوره چهار ساله را در نصف مدت زمان معین تمام کرد اولین نفری شد که از دانشگاه MIT لیسانس مهندسی هوانوردی گرفت.

او در مارچ ۱۹۲۰ در لس آنجلس شرکت دیویس داگلاس را با سرمایه‌ای حدود چهل هزار دلار تاسیس کرد، هدف این شرکت ساخت هواپیمایی بود که بتواند از ساحل غربی ایالات متحده بدون نیاز به توقف به ساحل شرقی پرواز کند. او با خرید سهم شریک خود در سال ۱۹۲۱ نام شرکت را به شرکت هواپیماسازی داگلاس تغییر داد.

در سال‌های ۱۹۲۳ و ۱۹۲۴ شرکت هواپیماسازی داگلاس با هواپیمایی به نام داگلاس DT در ماموریت پرواز جهانی که توسط سازمان خدمات هوایی ارتش ایالات متحده آمریکا تعیین شده بوده بود شرکت کرد، این ماموریت بیشتر به مانند یک مسابقه بود که می‌بایست یک تیم هشت نفره با استفاده از هواپیما به دور دنیا پرواز می‌کردند که انجام این ماموریت توسط هواپیمای شرکت داگلاس باعث شد که این شرکت در نزد اهالی هوانوردی و حتی مردم عادی بسیار مشهور شود.

این موفقیت باعث شد که همکاری شرکت داگلاس با نیروهای نظامی ایالات متحده آغاز شود و این شرکت برای نیروهای دریایی، هوایی، سپاه تفنگداران و گارد ساحلی هواپیماهای مختلفی را طراحی کرد و ساخت، این پیشرفت تا حدی بود که در مدت زمان ۵ سال این شرکت سالانه ۱۰۰ فروند هواپیما ساخت.

در اواخر دهه ۲۰ میلادی داگلاس با حفظ بازار نظامی خود به سوی ساخت هواپیماهای تجاری تمایل پیدا کرد و به همین دلیل بخشی از تجهیزات خود را به سانتا مونیکا در ایالت کالیفرنیا منتقل کرد؛ تاسیسات جدید داگلاس در کالیفرنا به حدی وسیع بود که نامه‌های درون شرکتی با استفاده از افراد اسکیت سوار جابه‌جا می‌شدند.

در خلال جنگ جهانی دوم کنسرسیومی با حضور شرکت‌های بویینگ، وگا و داگلاس تشکیل شد که توانستند بمب افکن B17 را بسازند، شرایط خاص جنگ و نیاز بالای نیروهای نظامی به جنگ افزار بیشتر باعث شد که ساخته‌های داگلاس بسیار مورد اسقبال قرار بگیرند و قراردادهای این شرکت با دولت در خلال این دوره از نظر ارزش مالی در جایگاه پنجم قرار گرفت.

در سال ۱۹۴۵ (سال پایانی جنگ جهانی دوم) داگلاس در حدود ۱۶۰ هزار نیروی کار داشت اما پایان جنگ شروع روزهای سختی بود چرا که توسعه کشور در اولویت قرار گرفت و بودجه بخش‌های نظامی به شدت با کاهش مواجه شد به همین دلیل داگلاس مجبور شد تولید خود را کاهش دهد و با حدود ۱۰۰ هزار نفر از پرسنل خود قطع همکاری کند.

ساخته‌ها

داگلاس پیش از ادغام شدن با شرکت هواپیماسازی مکدانل هواپیماهای زیادی را ساخت که مورد استفاده هرروزه مردم جهان بود که بهترین‌‌های آن‌ها عبارتند از:

DC3: یک هواپیمای ملخی بود که در دهه ۳۰ و ۴۰ میلادی و در خلال جنگ جهانی دوم در اوج خود قرار داشت، این هواپیما از دو موتور پیستونی استفاده می‌کرد که هر کدام بین ۷۵۰ تا ۸۹۰ کیلو وات نیرو تولید می‌کرد.

این هواپیما می‌توانست ۲۱ الی ۳۲ مسافر یا ۲۷۰۰ کیلوگرم بار را با سرعت ۳۳۳ کیلومتر بر ساعت جابه‌جا کند، این هواپیما که برد ۲۴۰۰ کیلومتری داشت می‌توانست از باندهای کوتاه نیز برای عملیات خود استفاده کند.

DC3 در ۱۷ دسامبر ۱۹۳۵ اولین پرواز خود را انجام داد و تا سال ۱۹۵۰ که تولید آن ادامه داشت تعداد ۶۰۷ فروند از آن ساخته شد.

DC8: یک هواپیمای باریک پیکر با برد بالاست که در میانه دهه ۵۰ میلادی معرفی شد، پس از آن‌ که نیروی هوایی ایالات متحده بویینگ KC135 را به عنوان هواپیمای سوخت رسان خود انتخاب کرد، داگلاس با اعمال تغییراتی بر روی طرح جدید خود که در آن رقابت شکست خورده بود هواپیمای DC8 را معرفی کرد.

اولین پرواز این هواپیما که از چهار موتور (دو موتور زیر هر بال) نیرو می‌گرفت در ۳۰ می ۱۹۵۸ انجام شد و تا سال ۱۹۷۲ تعداد ۵۵۶ فروند از این هواپیما ساخته شد، DC8 که در طی سالیان تولید تغییراتی هم داشت می‌توانست از ۱۵۰ تا ۲۲۰ مسافر را جابه‌جا کند.

DC9: هواپیمایی است که پس از موفقیت‌های DC8 ساخته شد تا نیازهای پروازهای کوتاه و شهرهای کوچک را رفع کند، این هواپیمای تک راهرو که در هر ردیف ۵ صندلی داشت در ۸ اپریل ۱۹۶۳ معرفی شد، این هواپیما در ۲۵ فوریه ۱۹۶۵ اولین پرواز خود را انجام داد.

DC9 از دو موتور در انتهای بدنه نیرو می‌گرفت و از دم T شکل بهره می‌برد و می‌توانست ۹۰ تا ۱۲۵ نفر ظرفیت داشته باشد.

خط تولید این هواپیما تا سال ۱۹۸۲ برقرار بود و تا آن زمان ۹۷۶ فروند از آن ساخته شد، هواپیمایی که زمینه برای تولید هواپیماهای خانواده MD که محصول مشترک مکدانل و داگلاس پس از ادغام بودند را فراهم آورد.

مکدانل داگلاس

شرکت هواپیماسازی مکدانل داگلاس در سال ۱۹۶۷ با ادغام دو شرکت مکدانل و داگلاس تاسیس شد، بررسی نحوه ادامه فعالیت دو شکل به عنوان یک شرکت واحد، ساخته‌های شرکت جدید و همچنین ادغام شدن این شرکت هواپیماسازی با بویینگ را در شماره بعدی این هفته نامه مطالعه خواهید کرد.